Po zakończeniu dochodzenia prokurator wnosi sprawę do sądu w postaci aktu oskarżenia. Prokurator zbiera w nim wszystkie istotne wyniki dochodzenia i uzasadnia, na podstawie jakich przepisów prawa karnego należy oskarżyć sprawcę. Następnie odpowiedni sąd decyduje o przyjęciu aktu oskarżenia. Potem rozpoczyna się rozprawa główna, na którą zostaniesz wezwany.
Przesłuchanie świadka podczas rozprawy sądowej ma najczęściej bardziej formalny charakter niż przesłuchanie na policji czy w prokuraturze. O ile w przesłuchaniu policyjnym z reguły bierze udział tylko urzędnik i ty sam, o tyle rozprawa główna przed sądem karnym odbywa się w obecności wszystkich biorących udział w rozprawie. Obok sądu są to: oskarżeni, prokurator i oskarżyciel posiłkowy.
Po jednej stronie siedzą oskarżeni i ich obrońcy. Po stronie przeciwnej zasiada prokurator. Jeśli zdecydowałeś się na oskarżenie posiłkowe, obok prokuratora zasiądzie twój adwokat. Z przodu siedzą sędziowie. W zależności od wagi przestępstwa będzie to od jednego do trzech sędziów zawodowych i dwóch honorowych (tzw. ławników). Ponadto znajduje się tu jeszcze osoba protokołująca. W tylnej części sali sądowej może zająć miejsce publiczność uczestnicząca w rozprawie.
Jeśli oskarżeni są w wieku od 14 do 18 lat, stosuje się wobec nich prawo karne dla nieletnich. Do rozprawy nie dopuszcza się publiczności, ponieważ tutaj w odróżnieniu od prawa karnego dorosłych najważniejsze jest działanie wychowawcze, nie zaś ukaranie oskarżonych. W przypadku młodocianych, tzn. młodych ludzi w wieku od 18 do 21 lat, sąd podejmuje decyzję o zastosowaniu prawa karnego dla nieletnich w zależności od »dojrzałości« oskarżonych.
Jeśli oskarżeni przekroczyli 18 rok życia, proces ma charakter publiczny. Możesz przyprowadzić znajomych na rozprawę. Być może wpłynie to pozytywnie na ogólną atmosferę i poczujesz się pewniej.
Zanim zaczniesz składać zeznania, nie wolno ci przysłuchiwać się rozprawie, ponieważ masz w sposób możliwie bezstronny relacjonować to, co sobie przypominasz. Jeśli wezwany zostałeś jako świadek, zostaniesz poproszony o zaczekanie przed salą aż do momentu, kiedy zostaniesz wezwany.
Sędzia rozpoczyna przesłuchanie od pouczenia o prawach i obowiązkach. Do tego rutynowego elementu postępowania sędzia zobowiązany jest przed każdym przesłuchaniem świadka. Najpierw przypomni on o bezwarunkowym obowiązku mówienia prawdy. Fałszywe zeznania przed sądem są karalne. Następnie sędzia zada ci kilka pytań o charakterze osobistym, a więc zapyta o nazwisko, wiek, zawód, miejsce zamieszkania, a także, czy jesteś spokrewniony z oskarżonym.
Następnie sędzia poprosi cię o przedstawienie tego, co wiesz na temat przestępstwa. Powinieneś tu raz jeszcze w całości zrelacjonować wszystko, co sobie przypominasz, tak by sąd mógł z twojej relacji uzyskać obraz wydarzeń. Jeśli nie pamiętasz już czegoś dokładnie, możesz o tym wspomnieć. Potem stawiane ci będą dalsze pytania.
Być może odczytane zostaną fragmenty twoich zeznań przed policją. Niemieckie pojęcie »vorhalten« (»wypominać«) w aspekcie prawnym nie ma żadnej negatywnej wymowy, a rozumie się pod nim tylko tyle, że odczytane zostaną przedłożone pisemne zeznania. Ma to na celu odświeżenie twojej pamięci lub wyjaśnienie szczegółów.
Być może podczas pytań stawianych przed sądem pojawią się powtórzenia. Wynikać to będzie z następujących powodów: zasadniczo sąd może uwzględnić tylko wątki, które poruszone zostaną podczas rozprawy głównej. Ponadto wszyscy uczestniczący w rozprawie mają prawo stawiania pytań. Dotyczy to również obrońców oskarżonych.
Czasem może dojść do nieprzyjemnej sytuacji, zwłaszcza, kiedy obrona będzie próbowała wykazać sprzeczności twoich zeznań. Nie daj wytrącić się z równowagi. Jeśli masz wrażenie, że obrona źle cię traktuje lub obraża, zwróć się do sędziego. Również jeśli potrzebna jest ci przerwa, możesz śmiało o tym powiedzieć. Sąd jest również po to, by cię chronić.
Reasumując – rozprawa sądowa przebiega nieco inaczej niż to, co być może znasz z telewizji. Nie ma specjalnego miejsca dla świadków i dopiero po zakończeniu przesłuchania podejmuje się decyzję o ewentualnym odebraniu przyrzeczenia. Z reguły ofiary przestępstw, których dotyczy rozprawa, nie składają przyrzeczenia.
archiv