Twoja rola jako oskarżyciel posiłkowy

Co to jest oskarżenie posiłkowe?

Jako ofiara czynu z użyciem przemocy możesz aktywnie uczestniczyć w postępowaniu karnym, decydując się na oskarżenie posiłkowe, w którym twoim pełnomocnikiem będzie adwokat.

Przez oskarżenie posiłkowe stajesz się uczestnikiem rozprawy o specjalnych prawach. Teoretycznie możesz sam wystąpić jako oskarżyciel posiłkowy, ale wskazane jest zlecenie tego adwokatowi, który będzie twoim pełnomocnikiem. Nazywany jest on pełnomocnikiem oskarżyciela posiłkowego.

Wniosek o przystąpienie do sprawy w charakterze oskarżyciela posiłkowego możesz złożyć we właściwym sądzie w dowolnym momencie. Decyzja zostanie jednak podjęta dopiero w chwili postanowienia o otwarciu rozprawy głównej.

Jeśli wniosek zostanie przyjęty, twój adwokat może uzyskać wgląd do akt i odnosić się do wyników dochodzenia. W ten sposób masz możliwość uzyskania informacji na temat motywacji sprawców, nawet jeśli uczynią oni użytek z prawa do odmowy składania zeznań.

Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego reprezentuje twoje interesy w trakcie procesu. W czasie rozprawy sądowej twój adwokat siedzi obok prokuratora. Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego ma prawo zadawać pytania oskarżonym, stawiać wnioski dowodowe, a także nie akceptować biegłych lub stawiać wniosek o wyłączenie sędziego. Pełnomocnik może pomagać ci podczas zeznań oraz chronić przed niedopuszczalnymi lub znieważającymi pytaniami.

Zwykle świadkowie wpuszczani są na salę rozpraw dopiero po przesłuchaniu oskarżonych. Jako oskarżyciel posiłkowy masz możliwość śledzenia rozprawy od początku. Mimo to pokrzywdzeni często decydują się pozostać poza salą rozpraw aż do momentu składania własnych zeznań. Własne zeznania mogą w ten sposób zyskać na wiarygodności, ponieważ składane są bez znajomości zeznań sprawców. Powinieneś omówić to wcześniej z adwokatem.

Na zakończenie pełnomocnik może wygłosić mowę oskarżenia oraz – żeby całość wyglądała sensownie – zażądać określonego wymiaru kary. Kiedy oskarżony nie zostanie skazany za przestępstwo ścigane z dopuszczeniem oskarżenia posiłkowego (patrz niżej), można zastosować środki prawne przeciw wyrokowi. Możesz również wystąpić przeciw postanowieniu sądu odrzucającemu akt oskarżenia.

Warunki oskarżenia posiłkowego

Oskarżenie posiłkowe dopuszczalne jest przy przestępstwach uszkodzenia ciała albo przeciwko życiu, przestępstwach przeciwko samostanowieniu seksualnemu oraz zniewagi. Przy czynach karalnych, jak wymuszanie i groźba, oskarżenie posiłkowe nie jest dopuszczalne.

Oskarżenie posiłkowe nie jest możliwe, jeśli wiek sprawcy nie przekracza 18 lat i zastosowanie znajduje prawo karne dla nieletnich. W postępowaniu przeciwko młodocianym, a więc młodym ludziom w wieku od 18 do 21 lat, w którym zastosowane jest prawo karne dla nieletnich, możliwe jest jednak oskarżenie posiłkowe. Odnosi się to zasadniczo również do postępowania, w którym oskarżeni są zarówno nieletni, jak i młodociani. Jednak uprawnienia oskarżyciela posiłkowego ograniczają się wówczas tylko do części postępowania przeciw młodocianym.

W celu skutecznego prowadzenia oskarżenia posiłkowego powinieneś udzielić pełnomocnictwa adwokatowi, który ma doświadczenie w postępowaniach z oskarżeniem posiłkowym, a ponadto zna się na przestępstwach motywowanych prawicową ideologią.

Kto ponosi koszty adwokata?

Do oskarżenia posiłkowego powinieneś wybrać adwokata, który posiada kompetencje zawodowe oraz jest w stanie z góry przewidzieć i przedstawić w zrozumiały sposób możliwe ryzyko kosztów. Stowarzyszenie Opferperspektive oferuje ci pomoc w wyborze takiego adwokata.

Jeśli oskarżeni zostaną skazani w procesie karnym, ponoszą oni całość kosztów procesowych i adwokackich. Jeśli oskarżeni zostaną uniewinnieni, wówczas musisz jako oskarżyciel posiłkowy sam sfinansować koszty adwokata. Koszty powstają w związku z poradami, reprezentowaniem twoich spraw przed rozprawą sądową oraz podczas rozprawy głównej.

Zasadniczo przy postępowaniu karnym możesz otrzymać pomoc finansową w postaci zwolnienia od kosztów procesowych, jeśli:

• ze wzgędu na osobistą sytuację materialną nie możesz pokryć tych kosztów lub możesz pokryć je tylko w części lub w ratach;
• stan rzeczy i sytuacja prawna są trudne;
• nie możesz w stopniu wystarczającym dbać o własne interesy lub nie można tego od ciebie wymagać.

Na wstępie rozstrzygnięte zostanie, czy możesz skorzystać ze zwolnienia od kosztów procesowych, czy też nie. Trzeba w tym celu wypełnić formularz, który możesz otrzymać od stowarzyszenia Opferperspektive lub w kancelarii adwokackiej.

Chcąc skorzystać z bezpłatnej pierwszej porady adwokackiej, możesz zwrócić się do ogólnoniemieckiej organizacji pomocy dla ofiar przestępczości »Weißer Ring«. Organizacja ta oferuje ofiarom przestępstw i czynów z użyciem przemocy tak zwane »czeki poradnictwa«. Umożliwiają one zwrócenie się do adwokata z wyboru, którego kancelaria rozlicza powstałe koszty z organizacją »Weisser Ring«. W celu uzyskania pomocy w formie pierwszej porady musisz nawiązać kontakt z miejscowym odziałem »Weisser Ring«. Pierwszy adres kontaktowy znajdziesz w części adresowej w aneksie.

Ponadto powinieneś zwrócić uwagę swemu adwokatowi, że Niemiecki Związek Adwokatów (DAV) finansuje fundację (»Fundacja przeciw prawicowemu ekstremizmowi i przemocy«), w której można złożyć wniosek o przejęcie kosztów adwokata. Wniosek musi jednak złożyć kancelaria adwokacka, która cię reprezentuje. Adresy kontaktowe znajdziesz w aneksie.

Problemy związane z oskarżeniem posiłkowym, ryzykiem kosztów i różnymi możliwościami otrzymania pomocy możesz również omówić ze współpracownikami stowarzyszenia Opferperspektive.